Opis

Komisja „Speculum Byzantinum” na Wydziale Artes Liberales UW pragnie badać wielorakie związki tradycji bizantyjskiej z innymi tradycjami kulturowymi na polu historii, historii sztuki, teologii, filozofii, słowem – szeroko pojętej humanistyki. Nazwa „speculum” – zwierciadło sugeruje możliwość i potrzebę wzajemnego przejrzenia się w bizantyjskim zwierciadle różnych tradycji tworzących kulturę Europy. Główne kierunki zainteresowań Komisji „Speculum Byzantinum”, to: szeroko pojęte kultura i sztuka Bizancjum, kraje słowiańskie a Bizancjum, sztuka romańska i gotycka a Bizancjum, renesans a Bizancjum, kultura i sztuka cerkiewna w Rzeczpospolitej, teoria malarstwa ikonowego, a także współcześnie odradzająca się tradycja sztuki bizantyńsko-ruskiej (malarstwo ikonowe i monumentalne, architektura, teologia ikony).

W ramach komisji „Speculum Byzantinum” działa seminarium doktoranckie. Doktoranci i badacze „Speculum Byzantinum” interesują się perspektywą porównawczą kultury chrześcijańskiego Wschodu i Zachodu, związkami kultury i teologii, sztuki i liturgii.

Aktualnie powstaje osiem prac doktorskich o tematyce interdyscyplinarnej obejmującej historię sztuki, kulturoznawstwo, literaturoznawstwo, muzykologię, etnografię i teologię.

• Maniucha Bikont Dzisiejsza praktyka śpiewacza na wsi na przykładzie na przykładzie poleskiej wsi Perebody
• Łukasz Hajduczenia Muzyka w tworzeniu formy liturgii bizantyńskiej
• Grzegorz Idzik Krucyfiks Baryczkowski – dzieło sztuki, dzieło wiary, historia, legendy
• Mikołaj Nowak-Rogoziński Dziennik wojenny Józefa Czapskiego jako projekt egzystencji
• Anna Siemieniec Witraże Adama Stalony-Dobrzańskiego – pomiędzy Wschodem a Zachodem
• Paweł Sygowski Ikony prawosławnej diecezji chełmskiej XV-XVI wieku – historyczne konteksty ich stanu zachowania
• Joanna Tomalska Łaskami Słynące Wizerunki Maryjne na Podlasiu od XVI w do 1839 w kontekście historyczno-kulturowym
• Marek Wojnarowski Wierzenia eschatologiczne na ikonach Sądu Ostatecznego XV-XVII wiek z eparchii przemyskiej i terenów sąsiednich

Wieloletnim kierownikiem Komisji „Speculum Byzantinum” była dr Irina Tatarova, filmoznawca i teolog, specjalista w dziedzinie literatury rosyjskiej oraz kultury i sztuki cerkiewnej

Seminarium doktoranckie prowadzi bp dr hab. Michał Janocha, prof. UW, historyk sztuki i teolog. Autor 6 książek i 180 artykułów naukowych z zakresu sztuki i tradycji bizantyńskiej, sztuki cerkiewnej w Rzeczpospolitej, ikonografii bizantyńsko-ruskiej i zachodniej, badań porównawczych oraz teologii kultury.

Pozostali członkowie komisji:

Vitali Michalczuk – pochodzi z Brześcia nad Bugiem, ukończył Prawosławne Seminarium Duchowne w Warszawie i Chrześcijańską Akademię Teologiczną w Warszawie oraz archeologię i filozofię na UW. Pisze pracę doktorską w IF UW na temat Dialektyka kosmosu w systemie Proklosa i Pseudo-Dionizego Areopagity. Zajmuje się patrologią, filozofią starożytną i sztuką.

dr Bogna Kosmulska – adiunkt w Zakładzie Historii Filozofii Starożytnej i Średniowiecznej w Instytucie Filozofii UW (od 2014 r.), dydaktyk w zakresie propedeutyki filozofii, filozofii starożytnej i średniowiecznej z elementami filozofii bizantyńskiej, filozofii kultury; autorka monografii Historyczne i doktrynalne uwarunkowania rozwoju myśli Maksyma Wyznawcy, Warszawa: Wydawnictwo Campidoglio 2014; współpraca ze Speculum Byzantinum od roku 2009; od roku 2019 członkini Komisji Bizantynologicznej Polskiego Towarzystwa Historycznego. Zainteresowania badawcze: relacje pomiędzy myślą antyczną oraz patrystyczną i wczesnobizantyńską (w tym zwłaszcza w pismach Maksyma Wyznawcy, Pseudo-Dionizego), relacje pomiędzy chrześcijańskim Wschodem i Zachodem (Augustyn, Jan Kasjan); kulturowy kontekst, w jakim rodzą się koncepcje filozoficzne i teologiczne; estetyka (zwłaszcza jej aspekt teologiczny); dydaktyka filozofii.

Olga Bazelak – archeolog i historyk sztuki, zajmuje się wpływem starożytnych kultur wschodnich na literaturę i sztukę modernizmu w Polsce i w Europie.