Wydział „Artes Liberales” Uniwersytetu Warszawskiego oraz Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia serdecznie zapraszają na konferencje naukową pt.: „Między ugodą a carobójstwem. Granice polsko-rosyjskiego kompromisu politycznego w epoce Królestwa Polskiego. W rocznicę koronacji 1829 roku”.

Przed 190 laty, 24 maja 1829 r. doszło do ostatniej koronacji na króla Polski dokonanej przez cara Mikołaja I na Zamku Królewskim w Warszawie. Uczestnicy i obserwatorzy tej uroczystości półtora roku później mieli stanąć po dwóch stronach w  kolejnej odsłonie dziejowego dramatu polsko-rosyjskiego, a nieraz spotkać się na polach bitew powstania listopadowego.

Wydarzenia z maja 1829 r. uważa się często za „próbę generalną” Nocy Listopadowej. Tym bardziej, że ujawniły one postawy, zjawiska i argumentację, która miała istotne konsekwencje: od idei ugody za każdą cenę po plany carobójstwa i wywołania powstania w imię niepodległości. Ówczesny konflikt postaw i wyborów dokonywanych przez przedpowstaniowe pokolenie utrwalił w poetyckiej wizji obserwator tych wydarzeń, młody Juliusz Słowacki, w arcydziele polskiego romantyzmu Kordian: Część pierwsza trylogii. Spisek koronacyjny.

Przypomnienie ostatniej koronacji z maja 1829 r. przywołuje liczne zagadnienia fundamentalnie ważne dla zrozumienia nie tylko epoki Królestwa Polskiego i powstania listopadowego, ale i całokształtu stosunków polsko-rosyjskich. Powstanie 1830 r. i to, co je poprzedziło, niejako zaprogramowało późniejszy przebieg konfliktu polsko-rosyjskiego w wieku XIX, wpływając też na jego kontynuację w wieku XX.

Zbliżająca się rocznica powstania listopadowego oraz ostatniej koronacji daje szanse, by przedstawić mało znane konteksty ugody polsko-rosyjskiej w epoce Królestwa Polskiego i powody jej odrzucenia przez „pokolenie Kordiana”. Pozwala też postawić kluczowe pytanie: czy Polacy i Rosjanie skazani byli wówczas na konflikt?

Konferencja umożliwi przedstawienie poglądów i najnowszych ustaleń czołowych badaczy tej problematyki z Polski i Rosji. Udział rosyjskich gości pozwoli na szersze ukazanie sytuacji z  perspektywy Cesarstwa Rosyjskiego. W centrum dyskusji znajdzie się refleksja nad przyczynami nieudanego eksperymentu ugody, próbami jej podtrzymywania, sprzecznością interesów polskich i rosyjskich oraz zderzeniem odmiennie ukształtowanych przez historię i kulturę tradycji politycznych imperium Romanowów i republikańskiego dziedzictwa I Rzeczypospolitej. Konieczne jest tu również uwzględnienie konfliktu między romantyczną ideą narodową i tradycją niepodległościową, zdobywającą poparcie młodego pokolenia Polaków, a lojalistycznymi postawami starych elit Królestwa.

Istotne znaczenie ma także analiza zjawiska zetknięcia się tradycyjnej polityki przednowoczesnego imperium wciągającego do współpracy elity peryferiów z przybierającą nowy kształt pod wpływem romantyzmu „nierozsądną narodowością polską”, która stała się wzorem dla tworzących się w XIX w. nowoczesnych tożsamości ludów Europy Wschodniej. Równie ważna powinna być także refleksja nad przyczynami nieudanego eksperymentu ugody z Polakami w kontekście projektów modernizacji samej Rosji, rozpiętych między carskim samodzierżawiem, planami wprowadzenia monarchii konstytucyjnej i rewolucją dekabrystów.

Konferencja odbędzie się 24 maja, w godz. 9.00–17.00, w siedzibie Wydziału przy ul. Dobrej 72.

Szczegółowy program tutaj.