Opis

„Laboratorium Semiotyczne” zostało założone w 2012 roku, z inspiracji prof. Jerzego Axera, w ramach tworzenia zespołów badawczych, działających początkowo przy Ośrodku Badań nad Tradycją Antyczną i Instytucie Badań Interdyscyplinarnych, a później, po ich przekształceniu w wydział, przy Wydziale „Artes Liberales”. I funkcjonuje do dzisiaj. Założycielami tej instytucji badawczej oprócz prof. Zbigniewa Klocha byli między innymi Marcin Napiórkowski, Paweł Dobrosielski, Marek Kaźmierczak, Łukasz Grutzmacher – dziś profesorowie swoich macierzystych uczelni albo ich pracownicy. „Laboratorium” początkowo zorientowane było lingwistyczno-semiotyczne, dziś raczej należałoby powiedzieć, że prace dyskutowane podczas spotkań zespołu sprofilowane są przede wszystkim interdyscyplinarnie, choć skoncentrowane na znaku i znakowości kultury, które w rożnych postaciach są przedmiotem zainteresowania współczesnej humanistyki. Z tej perspektywy można powiedzieć, że dzisiejsza semiotyka kultury jest jedną z możliwych odmian antropologii. U swoich początków „Laboratorium” działało w ramach grantu Narodowego Programu Rozwoju Humanistyki „Znakowe wartości kultury” (pod tym samym tytułem w 2014 roku wydano książkę z artykułami cenionych badaczy z różnych dziedzin humanistyki, która była efektem prac nad tematem grantu). W ramach działań „Laboratorium” powstała też monografia Bios – Thanatos – Bios Lecha Trzcionkowskiego (2013) i książka Kultura doświadczenia potocznego Zbigniewa Klocha (2014). Także w ramach działalności „Laboratorium” i WAL swoje wykłady głosili w środowisku „Artes Liberales” tacy znawcy kultury, języka i literatury, jak profesorowie Borys Uspienski, Siergiej Gindin czy Michaił Łotman (syn Jurija Łotmana). Z „Laboratorium” współpracowali też przez pewien czas znani biolodzy, specjaliści od genetyki: prof. Ewa Bartnik i prof. Magdalena Fikus. Przez długi czas w skład zespołu wchodziła prof. Ewa Szczęsna. Tyle historii.

Dziś „Laboratorium Semiotyczne” jest zespołem badawczym o zmiennym składzie, który pełni także funkcje dydaktyczne, stażowe dla młodych badaczy. W ramach działalności „Laboratorium Semiotycznego” powstało co najmniej 8 doktoratów i jedna habilitacja. Dyskutujemy prace z dziedziny literaturoznawstwa, filmu, teorii kultury, etnografii, humanistyki ekologicznej, historii nauki i różnorakich odmian dyskursu. W ostatnich latach w ramach zebrań zespołu zajmowano się między innymi fragmentami książki prof. Katarzyny Smyk oraz powstającymi wówczas doktoratami Halszki Witkowskiej, Rafała Kuczyńskiego, Aleksandry Ross i Krzysztofa Rybaka. Wszystkie te znaczące pozycje ukazały się drukiem w niedawnej przeszłości (K. Smyk, Obrzęd jako tekst kultury. Przykład Bożego Ciała w Spycimierzu, 2020; H. Witkowska, Samobójstwo w kulturze dzisiejszej. Listy samobójców jako gatunek wypowiedzi i fakt kulturowy, 2021; R. Kuczyński, Obrazy nieskończoności. Perspektywa Erwina Panofskiego i Pawła Floreńskiego, 2023; A. Ross, Skażone technonatury. Środowiskowe opowieści o katastrofach nuklearnych, 2024; K. Rybak, Obrazowanie Zagłady. Narracje holokaustowe w polskiej literaturze XXI wieku dla dzieci i młodzieży, 2023). Ten krótki przegląd publikacji daje pewne wyobrażenie w kwestii tematów badawczych, jakimi zajmuje się „Laboratorium”.

„Laboratorium” przyczynia się również do integracji niektórych polskich środowisk naukowych – w zebraniach uczestniczą osoby związane z różnymi jednostkami Uniwersytetu Warszawskiego, a także Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, Instytutu Historii Nauki Polskiej Akademii Nauk i Uniwersytetu Andrzeja Frycza Modrzewskiego w Krakowie. W pracach „Laboratorium” biorą udział profesorowie, doktorzy habilitowani, doktorzy i doktoranci z różnych uczelni. Nasze motto brzmi: „pracujemy na rzecz człowieka”, badacza często poczatkującego, ale i doświadczonego, jeśli tylko chce przedstawić podczas zebrań zespołu swoje aktualne badania. Wiedza w humanistyce budowana jest przecież poprzez wymianę myśli, dyskusje. Orientacja semiotyczna nie jest w przypadku prac zespołu traktowana ortodoksyjnie, współtworzy ona pracę „Laboratorium” w takim stopniu, w jakim humanistyka przy jej dzisiejszej różnorodności metodologicznej musi w dużym stopniu interesować się różnymi rodzajami znaków i ich interpretacją.

Laboratorium otwarte jest dla wszystkich zainteresowanych. Zapraszamy do współpracy.

Prof. dr hab. Zbigniew Kloch – Kierownik Laboratorium Semiotycznego
Dr Krzysztof Rybak – Sekretarz Laboratorium Semiotycznego