Skąd wzięła się nasza nienawiść do szczurów?

Skąd wzięła się nasza nienawiść do szczurów? – rozmowa z Gabrielą Jarzębowską-Lipińską

„Szczury były bardzo często antropomorfizowane po to, żeby wpisać je w figurę wroga” – mówi Gabriela Jarzębowska-Lipińska w rozmowie opublikowanej na portalu Krytyka Polityczna. W wywiadzie analizuje kulturowe i społeczne źródła nienawiści do szczurów, wskazując, że niechęć ta została wykreowana językowo – poprzez przypisywanie zwierzętom ludzkich cech: złośliwości, podstępności, nienawiści.

Autorka podkreśla, że taka narracja miała swoje konkretne konsekwencje – legitymizowała przemoc wobec tych zwierząt i pozwalała traktować ich tępienie jako moralnie uzasadnione działanie. Szczur, jako figura „nieludzkiego wroga”, staje się emblematem szerszych lęków społecznych i narzędziem symbolicznego wykluczenia.

Szczury były przede wszystkim bardzo często antropomorfizowane po to, żeby wpisać je w figurę wroga. Nadaje się im sprawczość i intencjonalność w ramach fałszywej nobilitacji – po to, żeby stwierdzić, że robią coś złośliwie, i usprawiedliwić nasze tępienie tych zwierząt. Często opisywano je jako zwierzęta „podstępne”, „złośliwe”, które „atakują” ludzi i „nienawidzą” ich – choć przecież to nieprawda. To nie są cechy, które można przypisać zwierzętom w sensie biologicznym. Ale to działa: dzięki takim opisom szczury stają się uzasadnionym obiektem przemocy. Można je zabijać bez refleksji.

Rozmowa to ważny głos w refleksji nad tym, jak nasze wyobrażenia o zwierzętach – zwłaszcza tych uznanych za „szkodniki” – są głęboko zakorzenione w języku, ideologii i historii.

Więcej na portalu Krytyki Politycznej.