Ur. 1938, historyk, profesor zwyczajny w Uniwersytecie Warszawskim. Ukończył studia historyczne w 1960, pod kierunkiem Prof. Mariana Małowista uzyskał stopień doktora w 1966, a doktora habilitowanego w zakresie historii nowożytnej w 1974 w Instytucie Historycznym UW. W 1964 odbył staż w Ecole Pratique des Hautes Etudes w Paryżu pod kierunkiem Prof. Fernanda Braudela. W 1983 uzyskał stopień profesora, w 1996 profesora zwyczajnego. Kierownik Katedry Iberystyki UW 1975-1981, wicedyrektor Instytutu Historycznego UW 1981-1988, ambasador RP w Hiszpanii 1990-1994, wicedyrektor OBTA/IBI AL 1996-2008. Po przejściu na emeryturę, przez rok kierował OBTA, a obecnie LIBAL. Jest kierownikiem Środowiskowych Transdyscyplinarnych Studiów Doktoranckich (Wydział „Artes Liberales” UW wraz z IH UW). W ich ramach prowadzi program doktorski „Searching for Identity: Global Challenges, Local Traditions”. Na Wydziale „Artes Liberales” kieruje „Laboratorium Sofia Casanova” skupiającym się na problematyce hiszpańskiej i polsko-hiszpańskiej.

Zajmował się dziejami Indii i ekspansji przedkolonialnej, Hiszpanią czasów nowożytnych i najnowszych, historią Polski i Europy. Obecnie prowadzi badania nad porównawczymi dziejami cywilizacji.

Jego bibliografia obejmuje 590 pozycji zob. https://uw.academia.edu/jk

Irina urodziła się w Petersburgu, w mieście, które jest bardziej wizją i ideą, niż miejscem do życia. Irina była genialnym dzieckiem, z absolutnym progiem wrażliwości, która stawała się jej bogactwem i udręką przez całe życie, otwierając niebywałe możliwości czucia i rozumienia, a zarazem stając się przyczyną rozmaitych fobii. Od dziecka teatr stał się dla Iriny miejscem najważniejszym, liturgicznym zjawiskiem, gdzie sens rodzi się jako bezpośrednia sytuacja, idea jest dana jako tu obecna, zamknięta w ciele prawda, jako wyzwanie dla człowieka, jako «wiecznie drugi, stojący naprzeciwko mnie». Poznanie dla Iriny zawsze było spotkaniem się z czymś niezwykle żywym, danym w ciele i krwi, ze słowem, które stało się ciałem, i z prawdą jako najbardziej osobistym problemem. Pierwszą publikacją teatrologiczną Iriny, napisaną w wieku około sześciu lat i wydrukowaną w gazecie, była recenzja spektaklu, który w Leningradzie wystawił Erwin Axer. Całą sobą Irina była aktorką, nie tylko dlatego, że grała w teatrze przez całe dzieciństwo i młodość, ale i dlatego, że próbowała wniknąć do wnętrza idei; pragnęła zanurzyć się w słowo, ofiarować siebie, oddać się w jego moc, doświadczyć go na sobie. Wedle starożytnego archetypu aktorstwo było profesją podejrzaną. Aktor oddaje samego siebie we władzę mitu, dzieła, sensu, w swoim oddaniu staje się najbardziej obiektywnym probierzem — ta sytuacja aktora jest punktem wyjścia i jedyną formułą odważnej i odpowiedzialnej humanistyki, która była udziałem Iriny jako stała dyspozycja metodologiczna, jej sposób bycia. Po ukończeniu liceum z hiszpańskim językiem nauczania Irina zdała na studia reżyserskie u genialnego Anatolija Efrosa. Osiągnęła najwyższy wynik na egzaminie, przy ogromnej konkurencji. Efros zaprosił ją do siebie i długo rozmawiał: poprosił, żeby Irina zaczekała; zauważył, że dopiero co ukończyła liceum, że w byciu reżyserem najważniejsze jest życie, a ona jest tak młoda, choć i genialna. Zaproponował, żeby zaczekała chociażby rok i popatrzyła na świat, trochę mu się przyjrzała, jeszcze trochę go poczuła i popytała, a w następnym roku obiecuje przyjąć ją do swojej klasy bez egzaminów. Ira posłuchała mądrego mistrza, zupełnie z nim się zgadzając. Niestety po kilku miesiącach Efros zmarł. Nie chcąc iść do nikogo innego, rozpoczęła studia w Instytucie Teatru, Muzyki i Kinematografii w Leningradzie — Irina była teatrologiem i filmologiem. Studenci chodzili na wszystkie spektakle, oglądali wszystkie filmy, sami grali, dyskutowali i mnóstwo czytali. Bliskim przyjacielem i współrozmówcą Iriny w tym czasie był filmolog, scenarzysta, wykładowca jej Instytutu, bardzo ważna postać awangardowej krytyki filmowej, Sergiej Dobrotworskij, mąż jej przyjaciółki Kariny. To on kiedyś ułożył maksymę — «Ira nie ot mira». Irina zajmowała się radzieckim i polskim kinem nowej fali, po ukończeniu studiów została przyjęta do aspirantury słynnego Zubowskiego Instytutu Sztuki; przygotowując pracę o Tarkowskim i Wajdzie, pierwszy raz przyjechała do Warszawy. To miasto towarzyszyło Irinie od dzieciństwa, w postaci reprodukcji Canaletta rozwieszonych na ścianach jej mieszkania. Tata Iriny — Waliancin Hryckiewicz, był wybitnym historykiem, prawdziwym polihistorem, białoruskim działaczem w Petersburgu, bardzo związanym z Polską, której poświęcił wiele prac. Od dzieciństwa Tata był dla Iriny oknem na inny świat. Zamiast bajek na dobranoc opowiadał jej niebywałe historyczne przygody z dawnych dziejów, z historii Wielkiego Księstwa Litewskiego, przedstawiając dziecku swoich bohaterów, których wynajdywał na pożółkłych kartach archiwaliów.

Dzięki znajomym Taty Irinie udało się przyjechać do Warszawy, a jeszcze później rozpocząć studia teologiczne na Papieskim Wydziale Teologicznym w Warszawie. Teologia interesowała Irinę przede wszystkim jako problem człowieka, a następnie jako problem Boga, i to Boga, który sam ma problem z człowiekiem — w tym kryła się naturalna patrystyczność teologicznych intuicji Iriny. W Instytucie Historii Sztuki UW u prof. Wiesława Juszczaka Irina obroniła doktorat, który stał się podstawą jej książki «Ergo sum. Poszukiwania sensu istnienia w polskim i radzieckim filmie 1960-1990».

W 2004 roku została zaproszona przez prof. Jerzego Axera do pracy naukowej w Ośrodku Badań nad Tradycją Antyczną, który następnie przekształcił się w Wydział „Artes Liberales” UW. Irina wykładała historię sztuki bizantyńskiej, prowadziła seminaria i wykłady o filmie, teatrze, problemach sztuki sakralnej, organizowała międzynarodowe konferencje, wystawy, objazdy naukowe, prowadziła szereg wykładów w różnych miejscach związanych ze sztuką prawosławną i odrodzeniem ikony; była jednym ze współzałożycieli Studium Chrześcijańskiego Wschodu przy klasztorze Dominikanów na Służewie. Teatr i film stały się dla Iriny kluczami, które pozwalały zupełnie inaczej podejść do sztuki bizantyńskiej, do liturgii, do całej formuły sztuki prawosławnej. Momentalność i sytuacyjność teatru i tym bardziej filmu, w połączeniu z absolutną wrażliwością Iriny, pozwalały jej widzieć inaczej zwyczajne układy, przezwyciężały suchą dyscyplinę historii sztuki z jej typologiami i badaniem wpływów. Dla Iriny obraz stawał się wydarzeniem i momentem, zjawiskiem, odegraniem sensu, najmocniejszą próbą, na jaką jest wystawiony człowiek. Irina patrzyła na ikonę i liturgię jak Eisenstein na montaż, jak na narodziny sensu, jak na rozkrojenie głowy człowieka, w którą wkłada się nowy sens, daje się zrozumieć i poczuć coś niebywałego, a zarazem coś najbardziej osobistego. Bizantyńska sztuka sakralna, fenomen ikony, jako wielki projekt człowieka, były dla Iriny czymś mocnym, żywym, dziejącym się, stawiającym człowieka w sytuacji dla niego najważniejszej. Dlatego człowiek, antropologia, dotarcie do człowieka, do tego, co dla niego najważniejsze, najboleśniejsze, najsłodsze i najbardziej upragnione w Bogu i sobie samym, były tym, czego Irina poszukiwała w tej sztuce, co śledziła w tych wydawałoby się hieratycznych, „kanonicznych” mise en scène ikony.

Dla Iriny najważniejsza na świecie była poezja. Od dziecka pisała, ale przede wszystkim słuchała. Ten dar słuchania wyrażał się w jej recytacji, w czytaniu, mówieniu, a tak naprawdę śpiewaniu wierszy — przecież muzyka nigdy nie jest nasza, dlatego komponujący, piszący, grający zawsze przede wszystkim słucha, bardziej będąc w mocy słowa, niż panując nad nim. Ira posiadała ogromną, niespotykaną muzykalność słowa, jego wyczucie. Słowo było dla niej dźwięcznym ciałem prawdy, sensu, piękna, ciałem, bez którego nic nie może być do końca prawdziwe i piękne, ciałem, które pozwala sensowi żyć, istnieć tu i teraz. Irina recytowała jak starożytny aojda wielkie poematy, wiersze rosyjskich klasyków, ale przede wszystkim akmeistów: Pasternaka, Mandelsztama, Achmatowej, Arseniusza Tarkowskiego. Kiedyś powiedziała, że „poezja to miód życia”, wyciągnięcie całej kwintesencji życia, przepracowanie go, zebranie w całość ze wszystkim, co w nim jest, od szczęścia do nieszczęścia, a następnie uzyskanie czegoś niezniszczalnego, niepsującego się, najsłodszego. Zanurzając w ten miód, jak starożytni Egipcjanie ciała, wszystko, co jest w życiu — rzeczy, pejzaże, ulice, kwiaty, lasy, kochane ciała, twarze, wspomnienia, momenty, jesień i światło, pory roku i spotkania — poezja nie pozwala niczemu się zepsuć, przepaść, odejść, umrzeć, jest zaczynem zmartwychwstania, które już teraz w muzyce słowa jest dane, a przyjdzie w chwale, cichym podmuchu wiatru, w żywym spotkaniu.

Ira wszystkiego się bała, wstydziła, zawsze siebie chowała, a była skarbem i cudem, w swoich myślach, swoich uczuciach, w swoich intuicjach, widzeniu i rozumieniu. Ira była człowiekiem kochającym i szczęściem było kochać ją i być kochanym przez nią.

Witali Michalczuk
Komisja Speculum Byzantinum
Wydział „Artes Liberales”

Biogram na stronie Uniwersytetu.

Wspomnienia o prof. Henryku Samsonowiczu w Piśmie UW, nr 2/99 (2021), „Mistrz i Przyjaciel”, str. 40–43.

Biogram

Odbył studia na Wydziale Prawa Uniwersytetu Warszawskiego w latach 1948–1952. Doktoryzował się w roku 1961 (temat rozprawy doktorskiej: „Stanowisko materfamilias w prawie rzymskim”. Habilitował się w roku 1968 (temat monografii habilitacyjnej: „Obligationes ex variis causarum figuris w rzymskim prawie klasycznym”). Odbywał uzupełniające studia zagraniczne we Włoszech (w Istituto Universitario di studi Europei w Turynie oraz w Istituto di Diritto Romano w Rzymie).

Prowadził wykłady w Uniwersytetach zagranicznych, głównie we Włoszech i we Francji (Università di Camerino, professore a contratto – r. akad. 1982–1983; Paris I – Panthéon-Sorbonne, Professeur invité – 1987 r.; IV-e Séction École Pratique des Hautes Études – Sorbonne – r. akad. 1991–1992 jako directeur d’etudes invité étranger; cykle wkładów w Università di Napoli I Facoltà di Giurisprudenza w latach 1989, 1999, 2000, 2001, 2002, 2003; Università di Sassari 2000, professore a contratto; Università di Roma II 2005.

Brał udział w licznych międzynarodowych, kongresach i kolokwiach. Był członkiem: Towarzystwa Naukowego Warszawskiego; przewodniczącym Komisji Praw Antycznych PAN (poprzednio 2 kadencje: przewodniczący Komitetu Nauk o Kulturze Antycznej PAN); rad naukowych, m.in.: IBI UW (przewodniczył Radzie naukowej OBTA do roku 2005); Instytutu Historii Prawa UW; Instytutu Nauk Prawnych PAN; Rady Naukowej Ośrodka Badawczego Adwokatury (Przewodniczący).

Był członkiem różnych międzynarodowych stowarzyszeń naukowych, m.in.: Société d´Histoire du Droit; Société Française du XVIII-e siècle; członkiem consiglio scientifico Centro Internazionale di studi romanistici „Copanello”. Był członkiem rad naukowych czasopism: „INDEX” International Survey of Roman Law; „IURA” Rivista internazionale di diritto romano e Antico; kolegium redakcyjnego Pisma Adwokatury Polskiej „Palestra”.

Zainteresowania badawcze: 
Prawo rzymskie klasyczne; Wpływ prawa rzymskiego na rozwój europejskiej kultury prawnej; Humanizm prawniczy; Oświecenie (Encyklopedyzm wieku Oświecenia; Prawoznawstwo w okresie Oświecenia; Kodyfikacja Napoleona).

Publikacje

• Obligationes ex variis causarum figuris – Studia nad źródłami zobowiązań w rzymskim prawie klasycznym, Warszawa (PWN) 1968 (książka została wydana również w języku włoskim).
• Rzymskie korzenie współczesnego prawa cywilnego, Warszawa 1978.
• J.A. Boucher d´Argis, Lettres d´un magistrat de Paris à un magistrat de province sur le droit romain et la manière dont on l´enseigne en France (1782). Con una nota di lettura di Witold Wołodkiewicz, Napoli (Jovene) 1983.
• Jean Bodin, Iuris universi distributio. Les trois premières éditions. Con una nota di lettura di Witold Wołodkiewicz, Napoli (Jovene) 1985.
• D. Diderot – A. G. Boucher d´Argis – L. chevalier de Jaucourt, Le droit romain et l´Encyclopédie. 31 articles. Con una nota di lettura di Witold Wołodkiewicz, Napoli (Jovene) 1986.
• Prawoznawstwo w poglądach i ujęciu Encyklopedystów, Warszawa 1990, stron 203.
• Prawo rzymskie – Instytucje, [wespół z M. Zabłocką], IV wyd., Warszawa 2005.
• Regulae iuris. Łacińskie inskrypcje na Kolumnach Sądu Najwyższego Rzeczypospolitej Polskiej, [wespół z A. Kacprzak i J. Krzynówkiem], pod redakcją Witolda Wołodkiewicza, wydanie II, Warszawa 2006.
• Czy prawo rzymskie przestało istnieć?, Kraków (Zakamycze) 2003.
• Europa i prawo rzymskie. Szkice z historii europejskiej kultury prawnej, Warszawa (Wolters Kluwer) 2009.
• Itinerari di un giurista europeo. Dall’Università di Varsavia alla Federico II, Napoli (Jovene) 2010.

Autor ponad 150 artykułów (z tego co najmniej 1/3 opublikowana za granicą).

profesor zwyczajny w Instytucie Filozofii i Socjologii PAN oraz na Wydziale „Artes Liberales” UW.

1979–1985: studia w Instytucie Filozofii Uniwersytetu Warszawskiego (publikacje w czasopismach filozoficznych). 1985: praca magisterska.  Od 1986: praca w Instytucie Filozofii i Socjologii PAN w Katedrze Filozofii Współczesnej, kierowanej przez prof. B. Skargę, następnie przez prof. S. Borzyma (od 1996 – samodzielna pracownia badawcza). 1989: praca doktorska: Wiedza i zbawienie. Studium myśli Lwa Szestowa (promotor: prof. B. Skarga; recenzenci: prof. R. Łużny, prof. K. Pomian). 1994: praca habilitacyjna: Heidegger i problem zła (recenzenci: prof. K. Michalski, prof. B. Skarga, ks. prof. J. Tischner) – nagroda im. T. Kotarbińskiego; nagroda Prezesa Rady Ministrów). 1999: tytuł naukowy profesora zwyczajnego nauk humanistycznych (recenzenci dorobku naukowego: prof. B. Skarga, prof. K. Pomian, prof. J. Tischner). Od 1999: profesor zwyczajny w IFiS PAN. 2001–2011: profesor zwyczajny w Instytucie Kultury UJ. Od 2011: profesor zwyczajny w Kolegium Artes Liberales UW oraz Przewodniczący Rady Fundacji na Rzecz Myślenia im. Barbary Skargi.

1986–1990: redaktor naczelny pisma filozoficznego „Aletheia” i „Biblioteki Aletheia”.  1988 – 1990: stypendysta GFPS w Monachium, Fryburgu, Heidelbergu. 1991: Junior Visiting Fellow w Instytucie Nauk o Człowieku w Wiedniu. 1992: stypendium Austriackiej Akademii Nauk w Wiedniu. 1993: stypendium DAAD w Monachium i Fryburgu. 1993-1994: Visiting Fellow w Instytucie Nauk o Człowieku w Wiedniu. 1999: Visiting Fellow w IWM we Wiedniu (Bosch-Stiftung). 1998–2001: subsydium dla uczonych Fundacji na rzecz Nauki Polskiej. Wykłady m.in. w Kolonii, Monachium, Fryburgu, Wiedniu, Berlinie, Paryżu, Moskwie, Chicago, Sztokholmie.

Autor wielu rozpraw, artykułów, esejów oraz książek – m.in.:

• Esseje (2013);
• Trans (Paris 2013); Heidegger and the Problem of Evil, Frankfurt am Main 2013);
• Saint Idiot (Paris 2011);
• Kapłana Błaznem 2010 (II wyd. rozszerzone 2012);
• Kairos. Konferencja w Todtnaubergu. Heidegger – Celan (2009);
• Sv. Idiotas. Apofatines antropologijos projektas (Vilnius 2008);
• Logo nieśmiertelności. Platona przypisy do Sokratesa (2008);
• Między anegdotą a doświadczeniem (2007);
• Nic po ironii. Eseje czwarte (2006);
• Trans, Dostojewski, Rosja, czyli o filozofowaniu siekierą (2005);
• Swietijat idiot. Projekt za apofaticzna antropołogija (Sofija 2004);
• Św. Idiota. Projekt antropologii apofatycznej, (2000);
• Pan Sokrates. Eseje trzecie (2000);
• Światłocienie zła (1998);
• Wielkie Wędrowanie (1998);
• Hermes i Eros. Eseje drugie (1997);
• Heidegger i problem zła, Warszawa 1994 (II wyd. 2007) ;
• Filozofia jako sztuka myślenia (1993, II wyd. rozszerzone 2000);
• I cóż po filozofie… Eseje filozoficzne (1992);
• Wiedza i zbawienie. Studium myśli Lwa Szestowa (1991).

Zainteresowania naukowe: filologia klasyczna i bizantynistyka. Specjalizacja: język łaciński i język grecki (literatura, języki klasyczne, leksykografia oraz twórczość przekładowa z języka starogreckiego na polski).
W badaniach nad literaturą antyczną prof. Jurewicz interesował się poza artystyczną formą wypowiedzi stosunkiem tekstu do realnej rzeczywistości, w której żył autor antyczny i kwestią, w jaki sposób rzeczywistość świata przedstawionego była odwzorcowana w utworze. Dużo miejsca poświęciał stosunkom językowym nad etymologią leksyki i jej porównaniom ze stanem słownictwa indoeuropejskiego. Studia uniwersyteckie prof. Jurewicza przebiegały w sposób naturalny od czasów magisterium – na podstawie pracy „De breviloquentia Tacitina” 1950, poprzez doktorat, którego tematem była dysertacja „Niewolnicy w komediach Plauta”, 1958. Habilitował się z zakresu filologii bizantyńskiej na podstawie pracy „Andronik I. Komnen”, 1962. Odbył kilka staży naukowych na uniwersytetach w Belgradzie, Berlinie, Budapeszcie, Kolonii, Monachium, Moskwie i Paryżu. Dalsze etapy naukowe to profesura nadzwyczajna (1971), później – zwyczajna (1986). W tym czasie ogłosił drukiem kilka publikacji z zakresu swojej specjalności obejmujących w sumie około 100 prac , artykułów, książek wydanych w językach polskim, niemieckim i włoskim oraz szereg przekładów źródeł historycznych greckich na język ojczysty. Poza normalnymi obowiązkami dydaktycznymi prof. Jurewicz wykształcił kilkunastu magistrów, był promotorem trzech doktorów nauk humanistycznych, recenzował 14 prac doktorskich różnych uniwersytetów i 6 prac habilitacyjnych. Ocenił również ogólny dorobek naukowy 4 kandydatów, ubiegających się o tytuł naukowy profesora. Będąc profesorem pełnił szereg funkcji organizacyjnych jako dyrektor Instytutu Filologii Klasycznej UW (1971–1996), kierownik Zakładu Filologii Greckiej, Bizantyńskiej i Nowogreckiej w Instytucie Fil. Klas. (1963–1966), prodziekan i z kolei dziekan Wydziału Filologicznego UW (1966–1973). W latach 1973–1979 pracował na stanowisku profesora, professeur associe, Uniwersytetu Paris IV – Sorbonne i jednocześnie dyrektora Centre de Civilisation Polonaise tegoż Uniwersytetu; założył też i redagował czasopismo naukowe Les Cahiers Franco – Polonais (roczniki: 1977–1983). W czasie wolnym prof. Jurewicz pracował nad wydaniem w swoim przekładzie źródeł grecko-bizantyńskich na język polski. Uczestniczył w życiu naukowym ogólnopolskim jako członek zwyczajny Towarzystwa Naukowego Warszawskiego, członek korespondent Polskiej Akademii Umiejętności, członek Polskiego Towarzystwa Filologicznego, członek i członek honorowy Komitetu Nauk o Kulturze Antycznej PAN, członek Komisji Bizantynologicznej KNoKA PAN i jej przewodniczący do 2000 r., oraz jako członek honorowy i członek Towarzystwa Historycznego Mommsengesellschaft.

Najważniejsze publikacje:

• Niewolnicy w komediach Plauta, Warszawa 1958;
• Starożytni Grecy i Rzymianie w życiu prywatnym i państwowym /wespół z L. Winniczuk/, Warszawa 1968;
• Andronik I. Komnen, Amsterdam 1970;
• Język łaciński dla lektoratów szkół wyższych wespół z L. Winniczuk i J. Żuławską, Warszawa 1978, wydanie 24–te Warszawa 2003;
• Horacy, Dzieła Wszystkie, t. I – II, Wrocław 1986–1988, wyd.drugie Warszawa 2000;
• Historia Literatury Bizantyńskiej, Wrocław 1984, wyd. drugie Wrocław 2007;
• Anna Komnena, Aleksjada, t.I –II, Wrocław 1969 – 1972, wyd. drugie Wrocław 2005;
• Gramatyka historyczna języka greckiego, Warszawa 1992, wyd. drugie Warszawa 1999;
• Słownik grecko – polski, t. I – II, Warszawa 2000 – 2001;
• Encyklopedia Kultury Bizantyńskiej, Warszawa 2002;
• Focjusz, Biblioteka, t. I – V, Warszawa 1986 – 1999, wyd. drugie Wrocław 2007.

Nagrody i wyróżnienia: 7 Nagród Rektora UW, 3 Nagrody Ministra za twórczość naukową i organizacyjną, Medal KEN, Grecki Złoty Krzyż Zasługi, Nagroda Wydawnictw Katolickich Feniks 2000 za Bibliotekę Focjusza / przekład z komentarzem filologiczno-historycznym.

Zainteresowania pozanaukowe: Literatura francuska, indoeuropeistyka i samochodowe wycieczki krajoznawcze