Pracownia „Humanizm. Hermeneutyka wartości” na Wydziale „Artes Liberales” zaprasza na wykład mgr Agaty Starownik Pies też… gwiazda. Niebiańska fauna w Kanikule Jana Andrzeja Morsztyna – rekonesans.

Wykład odbędzie się 30 listopada 2021 r. o godz. 16.00 on-line na platformie Google-Meet (https://meet.google.com/fwk-uoag-vgq).

Prof. dr hab. Alina Nowicka-Jeżowa
Kierownik Pracowni
an-j@al.uw.edu.pl

Dr hab. Aleksandra Jakóbczyk-Gola
Sekretarz nauk. Pracowni
a.jakobczykg@uw.edu.pl

Tezy Referentki

Pies też… gwiazda. Niebiańska fauna w Kanikule Jana Andrzeja Morsztyna – rekonesans

Podczas wystąpienia zostaną przestawione wyniki rekonesansu badawczego motywów niebiańskiej fauny w Kanikule Jana Andrzeja Morsztyna. Większość z nich wiąże się z konstelacją Wielkiego Psa (Canis Maior) i jej najważniejszym obiektem: Syriuszem, najjaśniejszą gwiazdą nocnego nieba, nazwaną przez starożytnych Canicula (łac. „Piesek”), skąd z kolei pochodzi określenie kanikuła, czyli „psie dni” (łac. dies caniculares), oznaczające okres największych upałów.

W swych odwołaniach do gwiezdnego psa Morsztyn z upodobaniem gra wieloznacznością tematu, łączącego wiedzę o ruchach nieba i jego wpływie na ziemię oraz o zwierzętach – tych żywych i tych znanych z opowieści. Powraca do obrazów psów ziemskich i niebiańskiego, wpisanych w tło letnich upałów i żaru żądzy, by redagować te wątki na różne sposoby. Każe przenikać się światom ciał niebieskich, ludzi i zwierząt. O ich związkach pisze z perspektywy ironisty-sceptyka-hedonisty, który nie tyle opiewa kosmiczną harmonię i związki między częściami uniwersum, ile wkomponowuje je w efektowną literacką całość jako elementy konwencjonalne, zarazem je reinterpretując.

W referacie zostaną przedstawione najważniejsze astrologiczne i mitologiczne znaczenia Syriusza i Wielkiego Psa, w większości przywołane w poszczególnych utworach zbioru Morsztyna, oraz wstępna interpretacja ich zastosowania w Kanikule. Jakie role przeznacza poeta niebiańskiemu psu? Jak wiąże go z psami ziemskimi i z ludźmi? Jaki obraz kosmosu oraz jego niebiańskich i ziemskich mieszkańców wyłania się ze zbioru? Jakie tradycje opisywania gwiazd są w nim ważne?

Wybór wierszy: Do Jaśnie Wielmożnego…, Dwoja bieda, Denominacyja, Do Kanikuły [Potężny piesku…], Minucyje, Nagrobek Perlisi, Chłód daremny, Dyskrecyja, Do psów, Do kanikuły [Zła Kanikuło…], Do miesiąca.

Agata Starownik