Zbiorowa monografia Henryk Sienkiewicz w literaturze i krytyce literackiej to kolejny plon projektu badawczego: „Henryk Sienkiewicz w kulturze polskiej XX wieku. Polskość i nowoczesność. Recepcja i nowe odczytania”. Składa się na nią 18 prac 20 autorów, podzielonych na dwie części: pogłosy krytycznoliterackie oraz pogłosy w literaturze i innych mediach.

Jakkolwiek sienkiewiczologia obfituje w dość bogaty zbiór prac poświęconych recepcji twórczości Sienkiewicza, to jednak niniejsza książka zawiera propozycje nowych interpretacji głosów krytyki literackiej o pisarzu, stosunku, jaki mieli doń wybitni twórcy współcześni i potomni, wreszcie także sposobów funkcjonowania tekstów Sienkiewiczowskich w różnych przestrzeniach literatury i kultury współczesnej, nie tylko zresztą polskiej.

Czytelnik monografii odkryje w niej między innymi meandry „dialogów” między Żeromskim, Miłoszem, Gombrowiczem a Sienkiewiczem, uświadomi sobie niejednoznaczny stosunek doń endecji, rozezna się w skomplikowanych (w tym ideologiczno-politycznych) mechanizmach rocznicowej recepcji twórczości pisarza w roku 1946, dowie się wreszcie, jaką konwencją operowały powieści biograficzne Jemu poświęcone. Autorzy niektórych tekstów przebadali nadto pogłosy twórczości Sienkiewicza w kulturze popularnej, w najnowszej literaturze fantasy, w świecie innych mediów.

Swoim zasięgiem poznawczym i różnorodnością tematyczną monografia ta wyróżnia się na niwie najnowszej sienkiewiczologii. W wielu aspektach ma charakter pionierski, nadto wytycza też drogi badawcze, których twórcza kontynuacja może odsłonić jeszcze wiele aspektów funkcjonowania Sienkiewicza w kulturze polskiej i obcej.